Kelenn ar brezhoneg zo unan eus an oberoù pennañ da seveniñ evit delc'her ar yezh en amzer-da-zont. Ul lodenn vat eus obererezhioù an Ofis Publik a ya da frammañ ha da reiñ lañs d'an doareoù da dreuzkas ar brezhoneg er skolioù.
Abaoe un 10 vloaz bennak ez eus muioc’h-mui a skridoù lezennel ha reolennadurel a bled gant ar brezhoneg, klikit amañ.
Amañ e c'hellit pellgargañ an emglev sinet etre ar Stad ha Rannvro Breizh evit ar prantad 2022-2027. Diouzh an emglev-se eo bet savet ar Stignad Strizh Boutin Kendoniañ, ennañ ar Stad, ar rannvro ha 4 departamant Akademiezh Roazhon. Buhezet eo labour an SSBK gant an OPAB hag unan eus e gefridifoù zo diorren kinnig ar c'helenn divyezhek diouzh ur steuñv diorren (da bellgargañ amañ) hag ur programmadur a zo nevesaet bep 2 vloaz.


Emdroadur an niver a skolidi divyezhek abaoe 1977
Bez' ez eus meur a zoare da zeskiñ brezhoneg hag a glot gant ezhommoù difer ha tud disheñvel. Er penn a-raok emañ ar c'helenn divyezhek galleg-brezhoneg, a c'haller gantañ stummañ brezhonegerien da vat. Sellet a ra ouzh muioc'h eget 20.000 skoliad e-barzh 211 kumun ha 683 skol. Abaoe digoradur al lec'hienn divyezhek kentañ, tost 50 vloaz zo, eo aet war greskiñ kalz hag en un doare dibaouez, koulz a-fet niver ar skolidi hag evit a sell ouzh en em ledañ er vro. Stankoc'h-stank eo rouedad ar c'humunioù a zo ul lec'hienn divyezhek enno d'an nebeutañ.
Tri hentad divyezhek zo : ar skolioù Diwan, klasoù divyezhek an deskadurezh publik ha re an deskadurezh katolik.
Gant Diwan e oa bet digoret ar skol-vamm gentañ e 1977. Er skolioù-se e vez lakaet ar vugale da soubañ en un endro brezhonek a zo mat evit aesaat dezho komz ar yezh en ur mod naturel.
Abaoe 1982 ez eus klasoù divyezhek e skolioù an Deskadurezh-Stad. Kelennet e vez e brezhoneg hag e galleg gant ar pal “mestroniañ kenkoulz an div yezh”. Ar Rektorelezh hag an OPAB a labour diouzh ur protokol digeriñ evit sevel hentadoù divyezhek nevez er 1añ derez publik.
Abaoe 1990 ez eus bet digoret klasoù gant an Deskadurezh Katolik ivez. Mont a reont en-dro en div yezh ivez.
Ouzhpenn un danvez studi eo ar brezhoneg er c'hlasoù divyezhek, ur yezh hag a vez desket drezi eo da gentañ-penn eus ar skol-vamm betek al lise. Heñvel eo ar programmoù kelenn ouzh ar c'hlasoù pe ar skolioù all.
Muioc'h-mui a dud a laka o bugale en hentadoù divyezhek pa zeuont da gompren e roer evel-se ar pep gwellañ dezho evit ober berzh en o buhez diwezhatoc'h. Ma fell deoc'h gouzout hiroc'h war perzhioù mat an divyezhegezh er skol e c'hallit lenn ar blaketenn-mañ.

Ar skolidi eus ar 1añ hag an 2l derez ha n'emaint ket en un hentad divyezhek a c'hall deskiñ brezhoneg e daou zoare : abadennoù er c’hentañ derez hag ar c'hentelioù war zibab en eil derez. Er bloavezh 2024/2025 e oa enskrivet tost da 10 000 skoliad evit unan eus an daou zoare-se da zeskiñ brezhoneg, eus ar skol-vamm betek al lise.
Hiziv an deiz e c'haller kaout un tañva eus ar brezhoneg e-barzh tost ur c'hard eus ar skolioù publik e Penn-ar-Bed.
% a skolidi e skolioù-mamm publik Penn-ar-Bed
E-tro da 8 000 skoliad o devez abadennoù brezhonek da-geñver ar stignad lañset gant Kuzul-departamant Penn-ar-Bed skoazellet gant Kuzul-rannvro Breizh, da lavaret eo tost ur c'hard eus ar skolidi a zo en hentad unyezhek er 1añ derez en deskadurezh publik. Mont a ra an abadennoù-se d'ober ul lodenn eus raktres ar skol. Ganto e kinniger d'ar skolidi n'emaint ket en hentadoù divyezhek kejañ ouzh ar brezhoneg evit ar wech kentañ. Diouzh ar skolioù e pad kement-se etre 1 eur ha 2 eur bep sizhun.
Tizhet e vez war-dro 3 000 skoliad gant ar c'hentelioù da zibab.
Gant ar gartenn amañ dindan e c'hellot kavout ar skolajoù hag al liseoù da zeskiñ brezhoneg. Er skolaj e c'haller kinnig etre 1 ha 2 eur bep sizhun, eus ar 6vet betek an 3e klas. Studiet e vez ar yezh hag ar sevenadur ivez. Er 4e hag en 3e e c'haller kaout kentelioù etre 1 ha 3 eur ar sizhun, evel Yezh Vev 2 (LV2) pe danvez dibab. El lise e c'haller dibab brezhoneg evel Yezh Vev 2 pe Yezh Vev eus an eilvet betek ar c'hlas termen. Diouzh al lezenn bet votet e 2021 hag an emglev Stad-Rannvro sinet e 2022 e kinniger brezhoneg d’an holl e skolajoù zo (ur pal 30 skolaj evit al live 6vet zo bet lakaet). Gallout a reer lakaat ar brezhoneg da gontañ evit ar breved hag ar vachelouriezh. Evit gouzout hiroc'h war ar c'hentelioù war zibab sellit ouzh ar blegfollenn-mañ. Pa ne vez ket kinniget kentelioù brezhonek e skolaj pe lise ho kornad e c'hallit goulenn un disdalc'h evit mont d'ur skol all.

Pellgargit amañ ar blegfollenn savet gant OPAB hag ar Rektorelezh

Bep bloaz e kresk an niver a gelennerien vrezhonek
Evit kregiñ gant e vicher evel kelenner divyezhek
Evel an holl gelennerien all e rank ar gelennerien divyezhek bezañ tapet un Aotreegezh evit gallout lakaat o anv er genstrivadeg da vont da gelenner.
Mat eo gouzout ez eus Masterioù arbennikaet war ar c’helenn divyezhek e EBUKed Breizh evit ar publik, e Kelenn evit Diwan hag en EUSGeK evit ar prevez.
Ar re zo un aotreegezh ganto (pe a zo enskrivet en aotreegezh 3) a c’hall lakaat o anv er genstrivadeg a-ratozh evit an hentadoù divyezhek er 1añ derez ; evit an eil derez ez eus ur genstrivadeg CAPES brezhoneg (CAFEP evit Diwan hag an Deskadurezh katolik).
Kelennerien ditlet : penaos tremen d’an divyezhegezh ?
Bep bloaz e vez divizet gant kelennerien ditlet tremen eus an hentadoù unyezhek d’an hentadoù divyezhek. O skiant-prenet zo talvoudus-tre hag evito ez eo un doare da reiñ startijenn d’o red-micher en-dro goude meur a vloavezh kelenn en ur yezh nemetken.
Meur a zoare zo da dremen d’an divyezhegezh :
- Ma ouzit brezhoneg dija e c’hallit lakaat ho parregezhioù yezh da vezañ anavezet dre an Ensellerien. Gallout a rit tremen un diplom-Stad ivez, an Diplom Barregezh war ar Yezh (DBY) da c’houzout resisoc'h peseurt live brezhoneg hoc'h eus, hervez framm dave boutin Europa.
- Ma ne gomzit ket brezhoneg ez eus tu da vezañ stummet war ar yezh dre ar stummadur micherel : efedus-tre eo evit deskiñ ar yezh en ur ober 6 miz ha mont pelloc’h diouzh an dro dre ur stummadur uhel war 3 miz. Koust ar stummadurioù-se zo kemeret e karg penn-da-benn gant ar strollegezhioù tiriadel ha miret e vo ho kopr kriz ma tennit splet eus ar stignad “Diskarg Stummañ Dibaouez” lakaet da dalvezout en akademiezhioù Roazhon ha Naoned. Un ehan-stummañ a c’hell bezañ goulennet mod all.
Ar sikourioù arc’hant
“Skoazell” zo ur yalc’had roet gant Kuzul-Rannvro Breizh da skoazellañ ar re a laka o anv en ur Master “Deskadurezh divyezhek”. Tu zo da gaout ur sikour 4000 euro evit pep a vloavezh eus ar Master. En eskemm d'ar sikour-se e rankot lakaat hoc’h anv da dremen d’ar genstrivadeg hag ur wezh tapet anezhi e kelennot en ur skol divyezhek e-pad 5 bloaz da nebeutañ.
“Desk/Kelenn” zo ur mod all da vezañ skoazellet. Yalc’hadoù eo evit an danvez kelennerien a heuilh ur stummadur (rakvicherel pe vicherel) ha d’ar gelennerien a ya da heuliañ stajoù hir da zeskiñ brezhoneg pe da wellaat o yezh. Betek 45000 euro a c’hall bezañ roet gant Kuzul-rannvro Breizh, kuzul-departamant Penn-ar-Bed hag hini ar Mor-Bihan. Evit lakaat hoc’h anv, kit e darempred gant an Ofis Publik.
Ti-Embann ar Skolioù zo ur skourr eus KRDK Breizh. Karget eo da sevel ha da embann an dafar pedagogel rekis evit kelenn ar brezhoneg pe e brezhoneg. Ul lec'hienn internet zo evit pellgargañ pe urzhiañ dafar-kelenn.
• Kostimatisto : ur blog ennañ dafar ha preder pedagogel evit kelennerien ar c'hentañ derez.